Có thể bạn chưa biết, không phải loại đất trồng nào cũng giống nhau. Đất được phân ra rất nhiều loại tùy vào đặc tính của nó. Một trong số những loại đất có sự ảnh hưởng rất nhiều đến cây trồng đó là đất phèn. Vậy đất phèn là gì? Tác hại, cách cải tạo đất phèn đúng kỹ thuật như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay tại bài viết này nhé!
Đất phèn là gì?
Đất nhiễm phèn còn được gọi là đất chua mặn, có tên khoa học là Thionic Fluvisols. Đây là nhóm đất chứa nhiều nhiều gốc sunfat (SO42-) và độ pH siêu thấp (chỉ từ 2-3). Trong khí đó lượng chất độ như Al3+, Fe2+, (SO4)2- thì lại rất cao. Chính thế nên khả năng trao đổi và đệm của môi trường đất ở đây bị phá hủy. Đất không có khả năng tự làm sạch được nữa. Dẫn tới đất bị ô nhiễm và động thực vật, vi sinh vật ở đây bị tiêu diệt hàng loạt.
Độ pH của đất phèn là bao nhiêu?
Đất phèn có trị số pH là 7, độ chua của đất phèn có thể chứa các độc tố gây hại cho thực vật. Các độc tố ví dụ như là: nhôm, sắt, mangan và kẽm do tính hòa tan của các nguyên tố này ở các giá trị pH thấp.
Những nguyên nhân hình thành nên đất phèn là gì?
Nguyên nhân thứ nhất:
Đất phèn được hình thành do quá trình oxy hóa phèn tiềm tàng tại chỗ. Tại ra axit H2SO4 chứa nhiều chất độc như Al3+, Fe2+, SO42-. Bên cạnh đó, các khu vực có chứa những loại đất đá trầm tích cũng dễ hình thành đất nhiễm phèn. Loại đất này được hình thành trong phạm vi 10.000 năm trở lại đây.
– Đất nhiễm phèn kiểu này hình thành chủ yếu ở những vùng địa mạo đầm lầy, rừng ngập mặn, cửa sông có địa hình trũng, khó thoát nước.
– Đất phèn được hình thành do sản phẩm bồi tụ phù sa kết hợp với vật liệu sinh phèn (xác sinh vật chứa nhiều lưu huỳnh) và muối phèn.
– Do mực nước biển dâng lên và làm ngập đất. Muối sunfat có trong nước biển trộn lẫn với các trầm tích đất chứa oxit sắt và các chất hữu cơ. Tới một thời điểm nhất định, nhiệt độ ấm hơn chính là điện kiện thích hợp cho các vi khuẩn tạo nên sự hình thành các sunfua sắt.
Nguyên nhân thứ hai hình thành đất phèn là gì?
Đó là sự tác động của bà con nông dân trong quá trình canh tác, sử dụng đất trồng trọt. Họ dùng các sản phẩm phân bón có chứa nhiều lưu huỳnh. Cộng thêm việc lâu ngày do không cải tạo, đất bị phơi nhiễm và oxy hóa dẫn đến nhiễm phèn. Đất khi bị nhiễm phèn sẽ có tầng mặt khi khô sẽ cứng, xuất hiện nhiều vết nứt nẻ, đất chua. Điều này khiến cho hoạt động kiểm soát của vi sinh vật trong đất kém đi.
Tác hại khi đất bị nhiễm phèn
Đất phèn là một trong những loại đất mang đến nhiều tác hại cho cây trồng của người dân. Trồng cây trên đất phèn sẽ có một số hiện tượng như: chết mầm, chết mạ (cây lúa), vàng lá, chậm trổ bông… Đất phèn chua có độ pH thấp, ion H+ cao nên cây trồng Việt Nam rất ít cây ưa môi trường chua này. Đặc biệt là cây lúa vì nó chỉ thích hợp ở môi trường trung tính.
Đất bị nhiễm phèn không thể tự cải tạo, cho nên thiếu đi chất dinh dưỡng làm cho cây không thể phát triển được. Hay nói cách khác, đất phèn gây ảnh hưởng xấu đến quá trình trao đổi và hấp thu dưỡng chất trong đất.
Đất phèn còn làm hạn chế khả năng trao đổi chất dinh dưỡng của cây trồng. Làm cho cây sinh trưởng và phát triển kém, mang lại lượng thấp cho bà con nông dân.
Cách cải tạo đất phèn đúng kỹ thuật
Để tránh được những tác hại của đất khi bị nhiễm phèn, người dân cần thực hiện các biện pháp để cải tạo đất phèn đúng cách, giúp cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt, mang lại năng suất cao.
Biện pháp thủy lợi khi đất nhiễm phèn là gì?
Bà con muốn trồng trọt thuận lợi trên những vùng đất nhiễm phèn thì cần đặt biện pháp thủy lợi lên hàng đầu. Cần xây dựng hệ thống mương máng, kênh tưới, kênh tiêu song song để rửa phèn trong đất và hạ thấp mạch nước ngầm. Ngoài ra, cần xây bờ đắp đê để ngăn tình trạng nước biển tràn vào. Nếu không đất sẽ chẳng bao giờ hết mặn và cây sẽ dần lụi đi.
Biện pháp bón vôi
Bón vôi cùng là một giải pháp để cải tạo đất bị nhiễm phèn rất hiệu quả. Mục đích chính của việc bón vôi là để cung cấp canxi việc giúp khử chua, giảm tính độc hại của hàm lượng sắt và nhôm tự do. Bà con nông dân cần sử dụng vôi theo định kỳ, vì bón vôi cần một lượng lớn nhưng hiệu quả thì lại ngắn. Một điều cần lưu ý là sau khi bón vôi, cần tiến hành tháo nước để rửa mặn và bổ sung chất hữu cơ cho đất.
Biện pháp cày sâu, phơi ải
Việc cày sâu sẽ làm cho bề mặt đất bị nhiễm chua lộ ra bên ngoài rất nhiều. Sau đó đưa nước mưa, nước tưới tiêu vào để rửa đi lớp chua này trên đất. Còn biện pháp phơi ải chính là tận dụng nguồn năng lượng từ mặt trời để kiểm soát tác nhân gây bệnh trong đất. Phơi ải chủ yếu làm bằng cách phủ lớp bóng trong suốt lên trên bề mặt. Làm như vậy để giữ năng lượng mặt trời tiêu diệt mầm bệnh trên đất.
>> Xem thêm
- Hướng dẫn cách đo tiếng ồn bằng điện thoại và máy đo độ ồn
- Hướng dẫn đánh giá độ rượu vang bằng khúc xạ kế đo độ cồn chính xác nhất
Biện pháp lên luống
Đây là cách lật úp đất thành các luống cao khác nhau. Bề mặt đất sẽ được lật lên, gốc mạ úp xuống tạo thành một lớp đệm hữu cơ. Cách làm này không chỉ giúp giảm phèn hại cho cây rất hiệu quả. Mà nó còn có tác dụng chống ngập úng, tạo tầng đất dày… Giúp bà con nông dân dễ dàng chăm sóc cây trồng.
Biện pháp cải tạo đất phèn là gì bằng phân bón
Nếu như đất đã không thể tự cải tạo được, về lâu dài sẽ gây hại lớn cho cây trông. Do vậy bà con cần bổ sung phân bón đủ liều lượng phù hợp. Theo chuyên gia nghiên cứu, dù đối với cây trồng nào cũng không được phép bỏ qua công đoạn bón phân cải tạo đất.
– Việc gia tăng phân bón hữu cơ, phân chuồng, phân vi lượng, phân đạm, phân lân… sẽ giúp tăng lượng mùn để giúp giữ được chất dinh dưỡng tốt, tăng độ phì nhiêu cho đất. Đồng thời cải thiện được độ pH, tạo điều kiện để vi sinh vật phát triển tốt.
– Bà con nên bón phân cân đối, điều chỉnh phù hợp lưu lượng giữa phân N, P, K để hợp lý cho cây trồng.
– Tránh sử dụng các loại phân có chứa lưu huỳnh (đạm sunfat, phân kali…) bởi vì bón nhiều sẽ làm gia tăng chất độc, gây chết cây.
Đất phèn trồng cây gì cho năng suất cao? Đất phèn là gì?
Đối với cây trồng, bà con nên trồng các loại cây có tính chống chịu phèn, chua mặn tốt. Dù ở địa hình thấp trũng, ngập nước hay đồi núi cao, nếu chọn đúng loại cây phù hợp sẽ giúp thúc đẩy khả năng tồn tại và phát triển của cây trồng.
Những loại cây trồng phù hợp với đất phèn đem lại hiệu quả kinh tế cao như là: mía, khoai mỡ, chuối, ngô, chè, mè, bạch đàn, tràm, mãng cầu xiêm (ghép trên cây bình bát), loại lúa có khả năng chống chịu phèn (giống AS996, OM6976, OM2517, ST5, OM723-7, OM1348).
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm được đất phèn là gì cũng như các biện pháp để khắc tối đa tình trạng này. Mong rằng quý bà con đều sẽ có được những vụ mùa bội thu!