Có rất nhiều hiện tượng thời tiết thú vị nhưng có thể mang lại sự ảnh hưởng vừa tốt lại vừa xấu. Khi nhiệt độ xuống thấp, đặc biệt vào mùa đông thì sẽ rất dễ diễn ra hiện tượng sương muối. Vậy kiểu thời tiết sương muối là gì? Nó là sương mù khác nhau thế nào và ảnh hưởng gì tới cây trồng. Cùng tìm hiểu về hiện tượng thời tiết này ở bài viết dưới đây nhé!
Sương muối là gì?
Sương muối thực chất là một lớp tinh thể băng rất mỏng. Nó xuất hiện khi nhiệt độ đủ lạnh để các giọt ẩm trong không khí rắn lại thành băng.
Nguyên nhân hình thành sương muối
Ở nước ra, mỗi khi không khí lạnh tràn về thì các tỉnh thành ở vùng núi cao luôn bị “chìm sâu” trong sự bao trùm của khí lạnh. Vào những đêm đông trời quang mây và lạnh gió, nhiệt độ không khí giảm nhanh tạo điều kiện thuận lợi để hình thành sương muối.
Cụ thể, sương muối sẽ hình thành khi nhiệt độ không khí bằng hoặc nhỏ hơn 4 độ C. Đồng thời, nhiệt độ bề mặt của đất, cây cỏ hoặc các vật thể xung quanh chạm mốc xấp xỉ 0 độ C và phải đủ ẩm. Trong điều kiện nhiệt độ này, hơi nước sẽ bị ngưng tụ và kết thành một thể rắn, có độ xốp và có màu trắng gọi là sương muối.
Đặc điểm của sương muối là gì?
Hằng năm, nơi xuất hiện sương muối nhiều nhất ở nước ta đó là khu vực các tỉnh vùng núi Bắc Bộ và Đà Lạt. Một số vùng trung du như tỉnh Vĩnh Phúc, Hà Bắc, Hòa Bình cũng có hiện tượng này. Thậm chí vùng núi Thanh Hóa và Tây Nghệ An (Nghệ Tĩnh) cũng có năm xuất hiện sương muối (như tháng 12 năm 1975). Các tỉnh Trung Trung Bộ trở vào đến Nam Bộ hầu như không có hiện tượng sương muối.
Sương muối dù là loại sương có kết tủa đẹp nhưng lại vô cùng độc, làm chết một số lượng lớn cây cỏ và hoa màu vào mùa đông. Đồng thời, hiện tượng sương muối cũng “làm khổ” các loài vật nuôi. Chính vì vậy, đây được xem như một loại hiện tượng thời tiết rất nguy hiểm.
Hiện tượng sương muối và sương mù có gì khác biệt?
Khác với sương muối, sương mù là loại sương do sự ngưng kết của hơi nước ở khu vực mặt đất hình thành. Sương mù có thể tích rất nhỏ và chỉ nặng vài phần triệu gam. 1000 hạt sương mù thì mới được 1 cm3.
Sương mù cũng được hình thành chủ yếu vào ban đêm, khi mặt đất và không khí bị lạnh đi vì bức xạ. Tuy nhiên, sương mù xuất hiện khi điều kiện độ ẩm trong không khí tương đối cao và lặng gió. Lúc này sương mù sẽ xuất hiện giống như một tấm màn giăng trên mặt đất.
Vào buổi sáng khi mặt trời mọc, lớp sương mù này sẽ dần tan đi. Ở các khu vực có cây cỏ thì lượng sương mù sẽ dày đặc hơn. Sương mù cũng thường xuất hiện tại các vùng thấp như thung lũng, khe núi… Bởi vì ban đêm không khí lạnh sẽ tràn xuống những khu vực này nhiều hơn.
Những tác hại của hiện tượng sương muối là gì?
Đây là một kiểu thời tiết nguy hiểm và ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng của cây trồng. Gây ra các thiệt hại nặng nề cho người nông dân.
– Khi sương muối xuất hiện cũng là lúc nhiệt độ giảm xuống thấp hơn 0 độ C. Lúc này, nước ở trong thân cây sẽ bị đóng băng lại, làm giãn nở thể tích của tế bào nguyên sinh. Nó phá vỡ đi các tế bào và các ống dẫn nhựa trên thân cây và cành cây. Và khi nhiệt độ lên cao, dưới tác động của ánh nắng mặt trời thì các hạt sương muối sẽ bốc hơi rất nhanh. Làm cho mô cây bị giảm nhiệt quá nhanh và đột ngột. Đến khi nhiệt độ giảm dưới mức giới hạn sẽ dẫn tới việc phá hủy cơ chế tế bào sinh vật của cây trồng. Dẫn đến lá của cây bị héo táp và cháy xém, teo tóp.
– Những loại cây trồng ngắn ngày như hoa, rau màu là những loại cây chịu ảnh hưởng lớn nhất của sương muối. Lá và hoa của nó bị héo úa một cách nhanh chóng, cháy khô và nhũn ra nhanh. Củ dưới đất sẽ nhanh chóng bị mềm, sau đó vài ngày cây sẽ chết hoàn toàn. Rau màu sẽ héo úa và thối nhũn khi bị sương muối.
– Đối với các loại cây lâu năm như cây ăn quả, cây công nghiệp thì chồi và lá của cây sẽ bị thâm đen, cháy sém khi gặp sương muối. Nhất là khi cây đang trong thời kỳ đơm trái thì quả của nó bị chuyển sang màu nâu, nhũn và rụng.
– Đối với những loại cây mới trồng nếu bị chịu ảnh hưởng của sương muối thì thường phát triển rất kém và có thể chết.
>> Bài viết có thể bạn quan tâm
- Thép hợp kim là gì? Đặc điểm và ứng dụng của thép hợp kim
- Ngành điện tử công nghiệp: Vai trò, thực trạng và cơ hội việc làm
Biện pháp khắc phục các ảnh hưởng của sương muối là gì?
Có thể thấy, tác hại của sương muối đối với cây trồng là rất lớn. Để ảnh chế được sự ảnh hưởng ở phần trên, bà con nông dân nên chú ý thực hiện các biện pháp dưới đây để khắc phục hiệu quả.
Trồng thêm cây che bóng và chắn gió
Những giống cây dùng để che bóng mát và chắn gió có tác dụng rất lớn trong việc ngăn chặn nhiệt độ lạnh đột ngột vào ban đêm. Tán lá của những cây này cũng giúp ngăn cản việc tăng nhiệt độ nhanh chóng vào ban ngày. Chính điều đó sẽ giúp cho vườn hoa màu của người dân ít bị ảnh hưởng do sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm quá lớn, diễn ra quá nhanh. Đồng thời mô lá của cây cũng ít chịu ảnh hưởng vì sốc nhiệt.
Tưới nước thường xuyên giúp giảm tác động của sương muối là gì?
Sẽ có hai thời điểm tốt nhất để tưới nước cho cây trồng đó là:
– Buổi sáng sớm khi có ánh nắng xuất hiện: Lúc này bề mặt thân và lá cây bị phủ dày một lớp sương muối nên phải phun nước tưới để rửa đi lớp sương muối này. Điều này giúp hạn chế sự tổn thương của mô lá khi những giọt sương bốc hơi vào buổi sáng, lúc ánh mặt trời chiếu vào.
– Buổi chiều tối: Tưới nước lúc này sẽ làm tăng hàm lượng ẩm có trong đất, giúp tăng khả năng giữ nhiệt và nâng cao khả năng dẫn nhiệt. Như vậy sẽ khiến cho nhiệt độ ở khu vực lớp đất sâu sẽ cao hơn nhiệt độ ở bề mặt. Khi đó nhiệt độ được dẫn lên sẽ giúp điều hòa sự lạnh đi của mặt đất do bức xạ nhiệt.
Biện pháp hun khói/làm màng che để giảm sự ảnh hưởng của sương muối là gì?
Ngoài ra, bà con nông dân có thể sử dụng thêm biện pháp hun khói hay làm màng che phủ. Che phủ gốc cây và mặt luống bằng cách sử dụng rơm rạ hoặc là các tàn dư thực vật để phủ kín gốc cũng như bề mặt của đất trồng. Việc này sẽ giúp cho mặt đất giữ được nhiệt lâu hơn và ngăn chặn sự thoát nhiệt mạnh.
Trong quá trình chăm sóc cây trồng, có thể bón thêm các loại phân chuồng đã ủ mục hoặc thêm kali để tăng sức chịu lạnh của cây trồng. Bên cạnh đó, nên hạn chế bón phân đạm vì phân đạm có thể giúp cây sinh trưởng nhanh nhưng lại làm cho cây trồng giảm sức chịu rét.
Trên đây là những thông tin về khái niệm sương muối là gì cũng như sự khác biệt giữa sương mù và sương muối. Hy vọng với những gợi ý trên đây, bà con sẽ có thêm các kiến thức bổ ích để bảo vệ cây trồng khỏi những ảnh hưởng xấu của hiện tượng sương muối.